DHEA, μια πολύτιμη άγνωστη ορμόνη
Η DHEA ή αλλιώς δευδροεπιανδροστερόνη είναι η αφθονότερη στεροειδής ορμόνη στο ανθρώπινο σώμα λόγω της σπουδαίας της ωφέλειας και γι΄αυτό ονομάζεται και η μητέρα των ορμονών (mother hormone) ή η κύρια ορμόνη (master hormone). Η ορμόνη αυτή προέρχεται βιοχημικά από τη χοληστερόλη και συντίθεται κυρίως στα επινεφρίδια ενώ ένα μικρότερο μέρος της παράγεται από τις ωοθήκες στις γυναίκες και τους όρχεις στους άνδρες. Και αν και θεωρείται ανδρογόνο, ωστόσο εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως οι γυναίκες παράγουν τουλάχιστον 2/3 περισσότερη DHEA από τους άνδρες.
Ο λόγος είναι η τεράστια χρησιμότητα της ορμόνης αυτής στο γυναικείο σώμα αφού μετατρέπεται σε πολλές άλλες ορμόνες, όπως πχ τεστοστερόνη, οιστρογόνα, προγεστερόνη, όποτε αυτό είναι αναγκαίο.
Μία από τις πιο σπουδαίες επιδράσεις της είναι η αντιγήρανση. Όταν είμαστε νέοι παράγουμε 25-30mg καθημερινά ενώ ο ρυθμός παραγωγής της μειώνεται όσο αυξάνει η ηλικία, με μία φυσική μείωση 2% ετησίως. Έχει βρεθεί πως σε ηλικία 40 ετών, παράγουμε περίπου τη μισή ποσότητα σε σύγκριση με την ηλικία των 25 ετών. Σε ηλικία 70 ετών, παράγουμε μόλις το 20% της μέγιστης παραγωγής.
Ένας σημαντικός δείκτης γήρανσης είναι τα επίπεδα της DHEA στο αίμα. Τα χαμηλά επίπεδα DHEA συσχετίζονται με χαμηλή μυική μάζα και συνήθως συνυπάρχει χαλάρωση της επιδερμίδας στο λαιμό, στα ζυγωματικά και στο οβάλ του προσώπου. Η χορήγηση DHEA μεταξύ άλλων βοηθά στη λείανση των ρυτίδων και στην εξάλειψη της θαμπάδας της επιδερμίδας.
Όμως η σημαντική συμβολή της DHEA στην αντιγήρανση δεν αφορά μόνο την κοσμητική δερματολογία αλλά έχει πλέον αποδειχθεί πως προσφέρει τεράστια οφέλη και στη γονιμότητα γυναικών με ελαφρά γηρασμένες ωοθήκες. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες η DHEA εντάσσεται πλέον σε πολλά πρωτόκολλα αφύπνισης και διέγερσης των ωοθηκών σε γυναίκες με ελαφρά επηρεασμένες FSH, LH, E2 προκειμένου να διαφυλαχθεί η γονιμότητά τους.
Η DHEA εκτός από την αντιγήρανση, έχει και αγχολυτική και αντικαταθλιπτική δράση. Όσον αφορά το στρες, έχει αποδειχθεί πως η DHEA μειώνει την υψηλή κορτιζόλη που επικρατεί σε καταστάσεις stress.
Επίσης, σε περιπτώσεις έντονου στρες το σώμα καταναλώνει DHEA, γι’αυτό σε περιπτώσεις είτε χρόνιου στρες είτε συνδρόμου burn out, θα πρέπει να χορηγούμε υψηλότερες δόσεις DHEA προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τα fight or flight instincts. Από την άλλη πλευρά, η DHEA στη σωστή δοσολογία, μπορεί να δώσει ενέργεια, να μειώσει την κούραση και να φτιάξει τη διάθεση επειδή η DHEA αυξάνει τα επίπεδα των οιστρογόνων, της προγεστερόνης, προγνενολόνης και ενδορφινών.
Ειδικά η αύξηση των επιπέδων της προγεστερόνης και προγνενολόνης έχει σαν τελικό αποτέλεσμα την αύξηση ενός νευροδιαβιβαστή, που λέγεται GABA και ο οποίος δημιουργεί ένα αίσθημα ηρεμίας και ευφορίας.
Η DHEA σημαντικό ρόλο παίζει επίσης και στη ρύθμιση του μεταβολικού συνδρόμου. Η DHEA μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη και ρυθμίζει τα επίπεδα του σακχάρου.
Σε πειραματικό στάδιο σε μελέτες σε ποντίκια, έχει βρεθεί πως η DHEA αυξάνει την παραγωγή ινσουλίνης και επίσης αυξάνει την αδιπονεκτίνη, μία ορμόνη που μειώνει το λίπος και την όρεξη. Άρα μέσω της συμβολής της DHEA στον έλεγχο του μεταβολικού συνδρόμου, η DHEA έμμεσα δρα προστατευτικά και στο καρδιαγγειακό σύστημα.
Τέλος, αποδεδειγμένη είναι η συμμετοχή της DHEA στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και της μακροζωίας. Έτσι, μετά από όλα αυτά, δικαιολογημένα, η DHEA θεωρείται ο μαέστρος μίας καλοκουρδισμένης ορχήστρας που δίνει το κατάλληλο σύνθημα μετατροπής σε αντίστοιχη ορμόνη ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες του σώματος. Ωστόσο, επειδή για την εύρυθμη λειτουργία όλου αυτού του συστήματος, απαιτείται και η σωστή ρύθμιση της DHEA που όπως προαναφέρθηκε είναι η master hormone, θα πρέπει η χορήγηση της DHEA να γίνεται εξατομικευμένα και μεθοδικά προκειμένου να αποφευχθούν οι ανεπιθύμητες ενέργειες που η υπερδοσολογία της μπορεί να προκαλέσει.