“Εκ γυναικός ερρύη τα φαύλα” ή “αλλ’ ως εκ γυναικός πηγάζει τα κρείτω”; Δηλαδή, από τη γυναίκα προέρχονται όλα τα κακά ή μήπως από τη γυναίκα προέρχονται όλα τα αγαθά?
Και τελικά, σε άλλη ανάγνωση, μήπως τελικά στο κομμάτι υπογονιμότητα ευθύνεται και ο άντρας?
Από το 1978 και μετά, όπου επιτεύχθηκε η γέννηση του πρώτου παιδιού με εξωσωματική γονιμοποίηση, αναπτερώθηκαν οι ελπίδες σε εκατομμύρια ζευγάρια, ενώ πολλά από τα λεγόμενα υπογόνιμα ζευγάρια έζησαν το όνειρο της τεκνοποίησης χάρη στο θαύμα της IVF.
Η υπογονιμότητα είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο αλλά και πολυπαραγοντικό θέμα. Αυτό που εσφαλμένα είναι ευρέως γνωστό ακόμα και μέχρι και σήμερα, είναι ο αιτιολογικός συσχετισμός της αποτυχίας τεκνοποίησης με τη γυναικεία υπογονιμότητα. Αυτός όμως είναι ένας μύθος χρόνων που θεωρεί ακόμα τη γυναίκα ως πηγή όλων των δεινών, παραφράζοντας τη γνωστή φράση του Βυζαντινού αυτοκράτορα Θεόφιλου προς την Κασσιανή (“Ως άρα δια γυναικός ερρύη τα φαύλα”).
Αν και είναι γεγονός ότι το 40% των αιτιών της υπογονιμότητας οφείλεται στο γυναικείο παράγοντα, ωστόσο είναι επίσης επιστημονικά τεκμηριωμένο πως ένα ομοίως 40% των αιτιών οφείλεται στον ανδρικό αιτιολογικό παράγοντα ενώ τέλος το 20% των περιπτώσεων οφείλεται σε αυτό που ονομάζουμε ανεξήγητη υπογονιμότητα. Άρα, η διερεύνηση της υπογονιμότητας ενός ζευγαριού συμπεριλαμβάνει σαφέστατα και τον έλεγχο του άνδρα.
- Ο στοιχειώδης διαγνωστικός έλεγχος του άνδρα συμπεριλαμβάνει τη λήψη ενός πλήρους αναπαραγωγικού ιστορικού και την πραγματοποίηση ενός σπερμοδιαγράμματος το οποίο είναι και η πιο απλή και φτηνή σε κόστος εξέταση. Σε περίπτωση μη ικανοποιητικών αποτελεσμάτων συστήνεται η επανάληψή του. Σίγουρα όμως , πριν την εξέταση, συστήνεται αποχή από το σεξ για 3-5 ημέρες.
- Η καλλιέργεια του σπέρματος ενδείκνυται επί παρουσίας άνω του 1χ1000000/ ml πυοσφαιρίων στο σπέρμα ή σε επαναλαμβανόμενες αποβολές της γυναίκας.
- Υπερηχογράφημα όσχεου συστήνεται στους άνδρες εκείνους στους οποίους ανεδείχθη παθολογικό σπερμοδιάγραμμα.
- Η εξέταση ούρων μετά την εκσπερμάτιση ζητείται όταν ο όγκος σπέρματος είναι χαμηλότερος του 1,0 ml, εκτός και αν έχει τεθεί η διάγνωση του υπογοναδισμού ή συγγενούς αμφοτερόπλευρης απλασίας των σπερματικών πόρων. Μάλιστα στην τελευταία περίπτωση, οι άνδρες αυτοί θα πρέπει να ελέγχονται για μεταλλάξεις γονιδίων κυστικής ίνωσης. Συγκεκριμένα, έχει βρεθεί πως σχεδόν όλοι οι άνδρες με κλινική κυστική ίνωση εμφανίζουν απλασία των σπερματικών πόρων, ενώ το 80% των ανδρών με απλασία πόρων εμφανίζει κάποια μετάλλαξη της κυστικής ίνωσης.
- Άνδρες με μη αποφρακτική αζωοσπερμία ή σοβαρή ολιγοσπερμία (< 5000000) θα πρέπει να ελέγχονται με καρυότυπο και ανάλυση του Υ χρωμοσώματος για μικροελλείψεις. Η πιθανότητα χρωμοσωμικής ανωμαλίας εκτιμάται στο 10-15% των αζωοσπερμικών και στο 5 % των σοβαρά ολιγοσπερμικών ανδρών.
- Ο ορμονικός έλεγχος συστήνεται σε άνδρες με παθολογικό σπερμοδιάγραμμα και ειδικά αν η συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων είναι μικρότερη των 10χ1000000/Ml. Επίσης σε περιπτώσεις ανδρών με μειωμένη ερωτική επιθυμία ή υποψία ενδοκρινοπάθειας. Ο ορμονικός έλεγχος περιλαμβάνει Testosteroni, FSH, LH
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, είναι ξεκάθαρο πως η αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας απαιτεί έναν ενδελεχή έλεγχο πολλών συστημάτων και τη σύμπραξη πολλών ειδικοτήτων.
Κυρίως όμως η στενή συνεργασία του ουρολόγου με τον ιατρό υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι ο λόγος που μπορεί να οδηγήσει το ζευγάρι στην επιτυχία και στην απόκτηση ενός υγιούς μωρού επαληθεύοντας τελικά αυτό που είχε απαντήσει η Κασσιανή στον Βυζαντινό αυτοκράτορα πως τελικά “εκ γυναικός πηγάζει τα κρείτω” δηλαδή γεννιέται το θαύμα της ζωής!
