Η ανδρόπαυση είναι μια φυσιολογική φάση στη ζωή του άνδρα, αντίστοιχη με την εμμηνόπαυση στις γυναίκες, αλλά με κάποιες σημαντικές διαφορές. Δεν εμφανίζεται ξαφνικά, ούτε αφορά όλους τους άνδρες στον ίδιο βαθμό. Πρόκειται για τη σταδιακή μείωση της παραγωγής τεστοστερόνης, της βασικής ανδρικής ορμόνης, και συνδέεται με διάφορες σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές.
Τι είναι η ανδρόπαυση;
Ο όρος “ανδρόπαυση” χρησιμοποιείται για να περιγράψει την ορμονική μεταβολή που εμφανίζεται σε πολλούς άνδρες καθώς μεγαλώνουν. Ιατρικά, συχνά αποκαλείται “μερική ανεπάρκεια ανδρογόνων που σχετίζεται με την ηλικία” (PADAM) ή “υπογοναδισμός όψιμης έναρξης”.
Η βασική αιτία είναι η σταδιακή μείωση των επιπέδων τεστοστερόνης, συνήθως μετά την ηλικία των 40 ετών. Σε κάποιους άνδρες, αυτή η μείωση δεν προκαλεί σημαντικά προβλήματα. Σε άλλους όμως, η αλλαγή μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής.
Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα της ανδρόπαυσης;
- Μειωμένη libido και σεξουαλική επιθυμία
- Στυτική δυσλειτουργία ή λιγότερη ικανοποίηση από τη σεξουαλική πράξη
- Απώλεια μυϊκής μάζας και δύναμης
- Αύξηση του λίπους, ιδιαίτερα στην κοιλιακή χώρα
- Χαμηλά επίπεδα ενέργειας ή κόπωση
- Κακή διάθεση, ευερεθιστότητα ή ακόμα και καταθλιπτικά συμπτώματα
- Μειωμένη αυτοπεποίθηση
- Δυσκολία συγκέντρωσης και απώλεια μνήμης
- Διαταραχές ύπνου
Πότε ξεκινά η ανδρόπαυση;
Η ανδρόπαυση συνήθως ξεκινά σταδιακά μετά την ηλικία των 40–45 ετών και γίνεται πιο έντονη με το πέρασμα των ετών. Ωστόσο, η ηλικία έναρξης και η ένταση των συμπτωμάτων εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες όπως:
- Γενετική προδιάθεση
- Τρόπος ζωής (κάπνισμα, διατροφή, άσκηση)
- Επίπεδα άγχους
- Υπάρχοντα προβλήματα υγείας (π.χ. διαβήτης, υπέρταση, παχυσαρκία)
Διάγνωση της ανδρόπαυσης
Η διάγνωση της ανδρόπαυσης δεν βασίζεται μόνο στα συμπτώματα, αλλά απαιτεί και αιματολογικές εξετάσεις για τη μέτρηση της τεστοστερόνης, τόσο ολικής όσο και ελεύθερης.
Ένας έμπειρος ουρολόγος ή ενδοκρινολόγος μπορεί να ζητήσει και άλλες εξετάσεις, όπως:
- Έλεγχος επιπέδων LH και FSH
- Προφίλ θυρεοειδούς
- Επίπεδα βιταμίνης D
- Έλεγχος λιπιδίων και σακχάρου
Πώς αντιμετωπίζεται η ανδρόπαυση;
Η αντιμετώπιση εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και τα επίπεδα τεστοστερόνης. Οι βασικές επιλογές περιλαμβάνουν:
1. Αλλαγή τρόπου ζωής
- Υγιεινή διατροφή
- Τακτική άσκηση (αερόβια και με βάρη)
- Περιορισμός αλκοόλ, διακοπή καπνίσματος
- Καλός ύπνος
- Διαχείριση του στρες
2. Ορμονική Θεραπεία Υποκατάστασης (TRT)
Αν υπάρχει έντονο ορμονικό έλλειμμα, ο γιατρός μπορεί να προτείνει τεστοστερόνη σε μορφή gel, ενέσεων ή αυτοκόλλητου. Η θεραπεία πρέπει να παρακολουθείται ιατρικά, καθώς μπορεί να έχει παρενέργειες.
3. Φυσικά συμπληρώματα και βότανα
Εναλλακτικές προσεγγίσεις με βότανα όπως το τζίνσενγκ, το maca root, καθώς και βιταμίνες και μέταλλα (ψευδάργυρος, μαγνήσιο, βιταμίνη D), μπορούν να βοηθήσουν συμπληρωματικά, πάντα με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού.
Θα πρέπει να ανησυχούν οι άνδρες;
Η ανδρόπαυση είναι μια φυσιολογική αλλά συχνά παραγνωρισμένη φάση της ζωής. Δεν είναι ασθένεια, αλλά μπορεί να επηρεάσει ουσιαστικά την καθημερινότητα και τη ψυχολογία του άνδρα. Με τη σωστή υποστήριξη, διατροφή, άσκηση και —όταν χρειάζεται— με κατάλληλη ιατρική παρέμβαση, τα συμπτώματα μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά.
Αν νιώθεις ότι κάτι έχει αλλάξει στο σώμα ή τη διάθεσή σου, μην το αγνοήσεις. Συμβουλεύσου έναν ειδικό και κάνε το πρώτο βήμα για να αισθανθείς καλύτερα.
